Bize Ulaşın
Uyuşturucudan 13 yıl ceza alan bir kişinin cezaevinde ne kadar kalacağı sorusu, infaz hukukundaki hesaplama oranları, suç tarihine ilişkin düzenlemeler ve denetimli serbestlik şartlarının birlikte değerlendirilmesini gerektirir. Uyuşturucu madde imal ve ticareti suçlarında (TCK 188) adi suçlar için öngörülen infaz oranları değil, daha ağır ve özel infaz oranları uygulanır. Bu nedenle, koşullu salıverilme hakkı kazanabilmek için cezanın cezaevinde en az 2/3 oranında infaz edilmiş olması gerekir. Denetimli serbestlik uygulaması ise kalan sürenin toplum içinde, belirli kurallara uyarak infaz edilmesini kapsar ve kural olarak 1 yıl sürer.
Bu yazımızda, uyuşturucudan 13 yıl ceza alan ne kadar yatar? sorusunu cevaplarken ayrıca Yargıtay’ın dikkate aldığı kritik hususlar, mükerrirlik (tekerrür), suç tarihinin önemi, müddetname ve uygulamada sık yapılan hatalar ele alınacaktır.
İnfaz Hesaplama Ne Demektir? Hapis Cezası Yatar Süresi Nasıl Belirlenir?
İnfaz hesaplama, kesinleşmiş hapis cezasının hükümlü tarafından cezaevinde fiilen geçireceği süreyi, koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik (DS) sürelerini dikkate alarak belirleme işlemidir. “Yatar” terimi, hükümlünün kapalı veya açık ceza infaz kurumunda kalacağı gerçek süreyi ifade eder. Bu hesaplama sırasında suçun niteliği, işleniş tarihi (özellikle 30 Mart 2020 tarihli mevzuat değişiklikleri sonrası), hükümlünün kişisel özellikleri (yaş, cinsiyet, özel statüler) ve cezaevindeki disiplin sicili (iyi hâl durumu) birlikte değerlendirilir.
Farklı suç türleri için infaz oranları değişir: adi suçlarda cezanın yarısı, bazı ağır suçlarda iki üçüncü, katalog suçlarda ise üç dörtte üçü infaz edilir. Nihai süre, infaz savcılığı tarafından düzenlenen resmî müddetname ile kesinleşir. Müddetnamede; koşullu salıverilme tarihi, denetimli serbestlik başlangıcı, tutuklulukta geçen sürelerin mahsup edilmesi ve nihai tahliye tarihi ayrı ayrı belirtilir.
Kesinleşen Hapis Cezasının İnfaz Süreci Nasıl İşler?
Kesinleşen hapis cezası, mahkeme kararının temyiz veya itiraz yolları kapandıktan sonra infaza başlar. Karar, infaz savcılığına iletilir ve burada resmî müddetname hazırlanır. Müddetnamede cezanın başlama ve bitiş tarihleri, koşullu tahliye ve denetimli serbestlik (DS) süreleri gösterilir. Hükümlüye tebligat çağrı kâğıdı ile yapılır; gerektiğinde yakalama işlemi uygulanabilir.
Hükümlü genellikle kapalı cezaevine alınır; belirli koşullar sağlanırsa açık kuruma nakledilebilir. Cezaevinde disiplin ve davranış durumu, İdare–Gözlem Kurulu tarafından düzenli aralıklarla izlenir. İyi hâl, koşullu tahliye ve denetimli serbestlik açısından kritik öneme sahiptir; disiplin cezaları tahliye tarihini uzatabilir.
Koşullu tahliye tarihi geldiğinde, hükümlünün iyi hâli ve diğer şartlar uygun ise tahliye gerçekleşir. Kalan süre, denetimli serbestlik kapsamında toplum içinde infaz edilir ve hükümlü, imza yükümlülüğü, program katılımı, adres bildirimi gibi kurallara uymak zorundadır. Bu yükümlülüklerin ihlali, DS’nin geri alınmasına ve açık kuruma dönüşe yol açabilir.
İnfaz Hesaplama ve Yatar Süre Nasıl Hesaplanır?
Hapis cezasının infazı, mahkeme tarafından verilen cezanın cezaevinde fiilen ne kadar sürede tamamlanacağını belirleme sürecidir. Bu süreyi hesaplamak için öncelikle suçun türü ve işlendiği tarih dikkate alınır. Örneğin, adi suçlarda koşullu salıverilme oranı cezanın 1/2’si olarak uygulanır; uyuşturucu ticareti gibi ağır suçlarda ise bu oran cezanın 2/3’ü kadardır.
Bu düzenleme, 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu ve TCK 53-55. maddeleriyle desteklenir. Belirlenen oran, toplam cezaya uygulanır ve hükümlünün koşullu tahliye tarihine kadar cezaevinde geçireceği süre hesaplanır. Uzun süreli hapislerde, denetimli serbestlik (DS) süresi de bu süreden düşülür. Denetimli serbestlik 1 yıl olarak uygulanır, bazı özel durumlarda farklılık gösterebilir.
Cezaevine girmeden önce tutuklulukta geçirilen günler infaz süresinden mahsup edilir. Böylece hükümlünün fiilen yatacağı süre netleşir ve son takvim resmî müddetnameye işlenir. Gün ve ay farklarının hesabında idarenin resmî gün hesabı esas alınır; bu nedenle infaz süresi her zaman kesin gün üzerinden belirlenir.
Suç Tiplerine Göre İnfaz Süreleri ve Koşullu Salıverilme Oranları
İnfaz süresi ve koşullu salıverilme oranları, suçun türüne ve ağırlığına göre farklılık gösterir. Genel olarak adi suçlarda hükümlü cezasının yarısını (1/2) cezaevinde geçirdikten sonra koşullu tahliye hakkına sahip olur. Ancak bazı ağır suçlarda bu oran yükselir. Kasten öldürme, ağır neticeli yaralama, işkence, cinsel suçlar veya özel hayata karşı işlenen suçlarda koşullu salıverilme oranı cezanın 2/3’ü olarak uygulanır.
Uyuşturucu madde imal ve ticareti suçu (TCK 188) ise katalog suç kapsamında değerlendirildiği için daha ağır bir infaz rejimine tabidir ve suç tarihine bağlı olarak en az 2/3 oranı esas alınır. Ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezalarında ise koşullu salıverilme için öngörülen asgari süreler ayrı olarak belirlenir; sırasıyla 30 yıl ve 24 yıl gibi uzun süreler hükümlüye uygulanır.
Denetimli Serbestlik Nedir? Ne Anlama Gelir?
Denetimli serbestlik (DS), cezanın koşullu salıverme tarihine belirli bir süre kala, hükümlünün cezasını toplum içinde belirli kurallar ve denetim altında tamamlamasını sağlayan bir infaz yöntemidir. Temel amacı, hükümlünün topluma uyumunu desteklemek ve ceza infazını daha esnek hâle getirmektir.
Genel uygulamada DS süresi 1 yıldır. Ancak bazı özel durumlarda bu süre uzayabilir; örneğin 0–6 yaş arası çocuğu olan kadınlar veya 70 yaş üstü hükümlülerde denetimli serbestlik 4 yıla kadar uygulanabilir. Uyuşturucu ticareti gibi katalog suçlarda ise DS süresi 1 yıl ile sınırlıdır.
Denetimli serbestlikten yararlanabilmek için hükümlünün açık kuruma geçiş şartlarını sağlaması ve iyi hâl göstermesi gerekir. DS süresince hükümlü, rapor verme, adres bildirme, eğitim veya rehabilitasyon programlarına katılma gibi yükümlülüklere uymak zorundadır. Bu yükümlülükler ihlal edildiğinde, doğrudan kapalıya dönüş yerine önce açık kuruma iade yapılır ve durum yeniden değerlendirilir.
Denetimli Serbestlik Süresi Nasıl Hesaplanır?
Denetimli serbestlik (DS) süresi, hükümlünün cezasının toplum içinde belirli kurallara uyarak infaz edileceği dönemi ifade eder. Hesaplama, öncelikle hükümlünün cezasının koşullu salıverilme oranına göre belirlenmesiyle başlar. Adi suçlarda bu oran cezanın yarısı (1/2), ağır suçlarda veya katalog suçlarda cezanın 2/3’ü kadardır.
Örneğin, 10 yıl hapis cezası alan bir hükümlü için koşullu salıverilme süresi cezanın yarısı, yani 5 yıl olarak hesaplanır. Bu süreden denetimli serbestlik süresi düşüldüğünde fiilen cezaevinde geçireceği süre ortaya çıkar. Eğer denetimli serbestlik süresi 3 yıl ise, hükümlü cezaevinde 2 yıl kalır; kalan 3 yıl ise toplum içinde belirlenen kurallar ve denetim altında infaz edilir.
Denetimli serbestlik süresince hükümlü, düzenli olarak denetim görevlisine rapor vermek, adres ve iletişim bilgilerini güncel tutmak, varsa eğitim veya rehabilitasyon programlarına katılmak gibi kurallara uymak zorundadır. Bu kurallara uyulmaması durumunda DS iptal edilir ve hükümlü açık veya kapalı kuruma geri alınabilir.
Şartla Tahliye ve Bihakkın Tahliye Tarihinin Belirlenmesi
Şartlı tahliye, hükümlünün cezasının bir kısmını cezaevinde geçirdikten sonra kalan süresini toplum içinde, belirlenen kurallara uyarak infaz etmesine olanak tanır. Bu tarihin belirlenmesinde temel ölçüt, cezanın koşullu salıverilme oranına göre fiilen cezaevinde geçirilmesi gereken süredir.
Bihakkın tahliye tarihi ise, hükümlünün şartlı tahliye ve denetimli serbestlik haklarının dikkate alınarak kesinleşen infaz takvimiyle belirlenir. Cezaevi idaresi, hükümlünün tutuklulukta geçirdiği süreyi, disiplin durumu ve iyi hâlini değerlendirir. Bu unsurlar dikkate alınarak hükümlünün cezaevinde fiilen yatacağı gün sayısı netleştirilir ve resmî müddetnameye işlenir.
Mükerrirler (Tekrar Suç İşleyenler) İçin İnfaz Süresi Nasıl Hesaplanır?
Mükerrirlik, yani daha önce kesinleşmiş bir cezası bulunan kişinin yeniden suç işlemesi hâlini ifade eder. Tekerrür halinde infaz süresi, normal infaz hesaplamalarından farklılık gösterir ve cezanın fiilen yatacağı süreyi uzatabilir.
Hükümlünün mükerrir olup olmadığı, mahkeme kararında ve sabıka kayıtlarında belirtilir. Tekerrür durumu tespit edildiğinde, yeni cezanın infazı sırasında eski cezadan kalan süreler ve koşullu tahliye oranları birlikte değerlendirilir. Örneğin, adi suçlarda normalde koşullu salıverilme oranı cezanın 1/2’si iken, mükerrir hükümlülerde bu oran 2/3 veya ilgili kanun maddeleriyle öngörülen daha yüksek bir oran olabilir.
Ayrıca, mükerrirler için denetimli serbestlik ve şartlı tahliye uygulanırken önceki disiplin sicilleri ve cezaevi davranışları dikkate alınır. Bu nedenle, tekerrür eden suçlarda hükümlü, normalden daha uzun süre cezaevinde kalabilir ve infaz süresi hesaplaması daha dikkatli yapılmalıdır.
5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu ve TCK 53-55. maddeleri, mükerrirlerin infaz süresi ve koşullu tahliye oranlarının belirlenmesini düzenler. Hükümlünün iyi hâli ve yükümlülüklere uyumu, sürenin kısaltılmasında etkili olabilecek unsurlardır.
Uyuşturucudan 13 Yıl Ceza Alan Bir Hükümlü Ne Kadar Yatar?
Uyuşturucu madde imal ve ticareti suçu (TCK 188) katalog suçlar arasında yer alır ve infaz açısından ağırlaştırılmış hükümlere tabidir. 13 yıl hapis cezası alan bir hükümlü için koşullu salıverilme oranı 2020 sonrası dosyalarda cezanın 2/3’ü olarak uygulanır.
Hesaplama adım adım şöyledir:
- Koşullu salıverilme süresi: 13 yıl × 2/3 = 8 yıl 8 ay 3 gün. Bu, hükümlünün koşullu salıverilme hakkına kadar cezaevinde geçireceği süredir.
- Denetimli serbestlik (DS): Eğer hükümlü DS’den yararlanabiliyorsa, bu süreden 1 yıl düşülür. Böylece cezaevinde fiilen yatacağı süre yaklaşık 7 yıl 8 ay 3 gündür.
- Dikkate alınması gereken hususlar:
- Hükümlünün iyi hâl göstermesi zorunludur; disiplin ihlalleri yatar süresini uzatabilir.
- Tutuklulukta geçen süreler mahsup edilir.
- Mükerrirlik, örgüt bağlantısı veya çoklu dosya varlığı, fiili yatar süreyi artırır.
- Suç tarihi önemlidir: 30.03.2020 öncesi suçlarda uygulanacak oranlar farklı olabilir, dosya tarihinin kesin olarak teyit edilmesi gerekir.
Uyuşturucudan 13 yıl ceza alan bir hükümlünün fiilen cezaevinde geçireceği süre, koşullu salıverilme oranı, denetimli serbestlik ve hükümlünün durumu dikkate alınarak belirlenir.
Uyuşturucudan 15 Yıl Ceza Alan Ne Kadar Yatar?
Uyuşturucu madde imal ve ticareti suçu (TCK 188) katalog suçlar arasında yer aldığı için infazı ağırlaştırılmıştır. 15 yıl hapis cezası alan bir hükümlü için koşullu salıverilme oranı 2020 sonrası dosyalarda cezanın 2/3’ü kadardır.
Hesaplama şöyle yapılır: 15 yıl × 2/3 = 10 yıl. Bu süre, hükümlünün koşullu tahliye hakkına kadar cezaevinde geçireceği süredir. Eğer denetimli serbestlik (DS) uygulanabiliyorsa, bu süreden 1 yıl düşülür. Böylece ceza evinde fiilen cezaevinde yatacağı süre yaklaşık 9 yıldır.
Dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
- Hükümlünün iyi hâl göstermesi zorunludur; disiplin ihlalleri yatar süresini uzatabilir.
- Tutuklulukta geçen süreler mahsup edilir ve fiili yatar süre kısalır.
- Mükerrirlik, örgüt bağlantısı veya birden fazla dosya, cezanın fiili infaz süresini artırabilir.
- Suç tarihi 30.03.2020 öncesi ise uygulanacak oran farklı olabilir, bu nedenle dosya tarihi kesin olarak teyit edilmelidir.
Uyuşturucudan 15 yıl ceza alan bir hükümlünün fiilen cezaevinde geçireceği süre, koşullu salıverilme oranı, denetimli serbestlik ve hükümlünün durumu dikkate alınarak belirlenir.
Denetimli Serbestlik İhlal Edilirse Ne Olur?
Denetimli serbestlik ihlal edilirse, hükümlünün toplum içinde infaz edilen cezası sona erdirilir ve kalan süre cezaevinde fiilen infaz edilir. DS süresince yerine getirmesi gereken yükümlülükler (imza verme, programlara katılım, adres bildirimleri vb.) ihlal edildiğinde, hükümlü tekrar kapalı veya açık cezaevine alınır. Bu durumda, ihlal edilen süre ve kalan cezaevi süresi birlikte değerlendirilerek infaz planı güncellenir. İhlal, DS avantajını ortadan kaldırır ve hükümlünün cezasının tamamını veya kalan kısmını cezaevinde geçirmesini zorunlu kılar.
12 Yıl 6 Ayın Yatarı Ne Kadar?
Verilen ceza: 12 yıl 6 ay
Suç: Ağır katalog suç (ör. uyuşturucu ticareti, TCK 188)
Koşullu tahliye oranı: 2/3
Koşullu tahliye süresi:
12 yıl 6 ay × 2/3 = 8 yıl 4 ay → bu süre, hükümlünün cezaevinde geçireceği asgari süredir.
İyi hâl indirimi:
Hükümlü iyi hâl gösterirse %10 indirim uygulanır: 8 yıl 4 ay × 0,9 ≈ 7 yıl 6 ay → bu, hükümlünün fiilen yatacağı süreyi gösterir.
15 Yılın Yatarı Ne Kadar?
15 yıl hapis cezası alan bir hükümlünün fiilen yatacağı süre, suçun türü ve koşullu salıverilme oranına göre hesaplanır. Ağır katalog suçlar, örneğin uyuşturucu ticareti (TCK 188) için, cezanın 3/4’ü koşullu salıverilme hesabında esas alınır.
Hesaplama şöyle yapılır:
- Koşullu tahliye süresi = 15 yıl × 3/4 = 11 yıl 3 ay
- Hükümlü iyi hâl gösterirse, %10 indirim uygulanır: 11 yıl 3 ay × 0,9 ≈ 10 yıl 2 ay
Böylece 15 yıl hapis cezası alan bir kişi, koşullu tahliye ve iyi hâl indirimi ile yaklaşık 10 yıl 2 ay cezaevinde fiilen kalır.
Not: Bu süre, tutuklulukta geçen günlerin mahsup edilmesi ve disiplin durumuna göre değişebilir; nihai süre infaz idaresince düzenlenen müddetnamede kesinleşir.
25 Yılın Yatarı Ne Kadar?
25 yıl hapis cezası alan bir hükümlünün fiilen yatacağı süre, suçun türü ve koşullu salıverilme oranına göre hesaplanır. Ağır katalog suçlar, örneğin uyuşturucu ticareti (TCK 188) için, cezanın 2/3’ü koşullu salıverilme hesabında esas alınır.
Hesaplama şöyle yapılır:
Koşullu tahliye süresi = 25 yıl × 2/3 = 16 yıl 8 ay
Hükümlü iyi hâl gösterirse, %10 indirim uygulanır: 16 yıl 8 ay × 0,9 ≈ 15 yıl
Böylece 25 yıl hapis cezası alan bir kişi, koşullu tahliye ve iyi hâl indirimi ile yaklaşık 15 yıl cezaevinde fiilen kalır.
Not: Bu süre, tutuklulukta geçen günlerin mahsup edilmesi ve disiplin durumuna göre değişebilir; nihai süre infaz idaresince düzenlenen müddetnamede kesinleşir.
1 Kez Mükerrir Ne Demek?
Hukukta “mükerrir” terimi, daha önce mahkûm olmuş ve yeniden suç işleyen kişiler için kullanılır. “1 kez mükerrir” ifadesi, kişinin bir önceki suçundan dolayı kesinleşmiş bir cezası olduğunu ve ardından tekrar suç işlediğini belirtir.
Türk Ceza Kanunu’na göre (TCK m.58), mükerrirlik durumunda verilecek ceza, suçu ilk işleyen kişiye göre daha ağır olabilir. Tekerrür, cezanın artırılmasında veya infaz süresinin hesaplanmasında dikkate alınır; örneğin, koşullu salıverilme oranları veya indirimler mükerrir kişiler için daha sınırlı olabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Uyuşturucudan 13 yıl ceza alan ne kadar yatar?
Uyuşturucudan 13 yıl hapis cezası alan bir kişinin cezaevinde geçireceği süre, cezanın infaz şekli ve mahkumun cezaevi içindeki davranışlarına göre farklılık gösterebilir. Türk Ceza Kanunu çerçevesinde, koşullu tahliye ve iyi hâl indirimi gibi uygulamalar bu süreyi kısaltabilir. Ancak, kesin fiili yatar süre mahkeme kararları ve infaz kuralları doğrultusunda değişiklik gösterebilir.
Ceza infazı sırasında hangi haklara sahip olunmaktadır?
Hükümlüler cezaevinde adil muamele görme, sağlık hizmetlerinden yararlanma, ziyaret ve iletişim hakkı ile eğitim ve çalışma programlarına katılma gibi haklara sahiptir. Ayrıca, iyi hâl gösterenler için koşullu tahliye ve denetimli serbestlik imkânları uygulanır.
Şartlı tahliye uygulamaları bu süreyi nasıl etkiler?
Şartlı tahliye, hükümlünün cezasının belirli bir oranını tamamladıktan sonra kalan kısmını toplum içinde, denetimli kurallara tabi olarak infaz etmesini sağlar. Ağır katalog suçlarda cezanın 2/3’ü geçildikten sonra devreye girer, böylece hükümlü cezanın tamamını cezaevinde geçirmez.
İyi hâl indirimi nedir ve ceza süresini nasıl etkiler?
İyi hâl indirimi, mahkumun cezaevi süresince disiplinli, kurallara uygun ve suç işlememiş olması durumunda uygulanan bir süre kısaltma yöntemidir. Bu uygulama, ceza süresinin önemli ölçüde azalmasını sağlayabilir. Örneğin, 15 yıl hapis cezası alan bir kişi, iyi hâl kriterlerini karşılaması halinde belirli bir süreyi cezaevinde geçirdikten sonra erken tahliye edilebilir. İndirim oranı, mahkumun davranışları ve cezaevi idaresinin değerlendirmelerine göre farklılık gösterebilir.
Cezanın tamamının infazı zorunlu mudur?
Türk ceza hukukunda cezanın tamamının cezaevinde infaz edilmesi her zaman zorunlu değildir. Özellikle uyuşturucu suçları gibi ağır suçlarda bile, kanunlar çerçevesinde şartlı tahliye ve denetimli serbestlik gibi uygulamalarla, mahkum cezasının bir kısmını toplum içinde geçirebilir. Bu imkânlar, hükümlünün cezaevi içindeki davranışları, disiplin durumu ve yasal prosedürlere uyumu göz önünde bulundurularak uygulanır.