Miras Paylaşımı Davası Nedir? Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır?

Bu yazımızda miras paylaşımı davası nedir ? miras paylaşımı nasıl yapılır ? miras paylaşımı davası nasıl açılır ? gibi sorularınıza yanıt vereceğiz.

Miras paylaşımı, bir kişinin vefatı sonrasında mirasçıları arasında mirasın nasıl paylaşılacağının belirlenmesi sürecidir. Mirasçılar, ölen kişinin mal varlığından hak sahibi oldukları payı almak için yasal veya anlaşmalı bir şekilde paylaşım yaparlar. Bu süreçte, mirasçıların hakları, payları ve mirasın dağıtımıyla ilgili yasal düzenlemeler ve kurallar uygulanır.

Miras paylaşımı davası ise, mirasçılar arasında anlaşmazlık olduğunda veya yasal düzenlemelere uygun bir paylaşım yapılamadığında mahkemeye başvurularak açılan hukuki süreçtir. Miras paylaşımı davası, mirasçıların haklarının korunması ve adil bir paylaşımın sağlanması amaçlanır. Mahkeme, mirasın paylaşımında gerekli kararları verir ve mirasçıların haklarını belirler.

Miras paylaşımı ve miras paylaşımı davası, miras hukuku çerçevesinde önemli konulardır ve miras bırakan kişinin mal varlığının yasal mirasçıları arasında adil bir şekilde dağıtılmasını sağlamak amacıyla yürütülen işlemlerdir.

Miras Paylaşımı Davası Nedir ?

Miras paylaşımı davası, bir kişinin vefat etmesiyle mirasçıları arasında mal varlığının adil bir şekilde paylaşılması için açılan hukuki süreçtir. Miras paylaşımı davası, miras bırakan kişinin ölümü sonrasında mirasçılar arasında oluşan anlaşmazlıkları veya mirasın yasal düzenlemelere uygun şekilde paylaşılamaması durumlarında başvurulan bir yoldur. Mahkeme, mirasçıların haklarını belirleyerek ve mirasın dağıtımını düzenleyerek adil bir çözüm sağlamayı amaçlar.

Miras paylaşımı davası, miras hukukunun önemli bir parçası olup, mirasçıların haklarını korumak ve mirasın adil bir şekilde dağıtılmasını sağlamak için yasal çerçevede yürütülen bir süreçtir.

Miras Ortaklığı Nedir ?

Miras ortaklığı, bir kişinin vefat etmesi sonucu mirasçılar arasında oluşan ortak mülkiyet durumunu ifade eder. Yani, ölen kişinin mal varlığına ilişkin mirasçıları arasında ortaklık söz konusu olur. Miras ortaklığı, ölen kişinin mal varlığının mirasçıları arasında paylaşılana kadar devam ettiği durumu ifade eder.

Miras ortaklığı, miras bırakan kişinin ölümü sonrası başlar ve mirasçılar arasında mirasın paylaşımı yapılıncaya kadar devam eder. Bu süreçte, mirasçılar arasında paylaşım anlaşmazlıkları olabilir veya yasal düzenlemelere uygun bir şekilde paylaşım yapılamayabilir. Bu gibi durumlarda miras ortaklığı devam ederken mirasçılar arasında miras paylaşımı davası açılabilir.

Miras ortaklığı, miras hukuku çerçevesinde önemli bir kavram olup, miras bırakan kişinin mal varlığının yasal mirasçıları arasında nasıl paylaşılacağını belirleyen bir sürecin başlangıcını ifade eder.

Miras Paylaşımı Nedir ?

Miras ortaklığı, bir kişinin ölümü sonrasında mirasçılara geçen ortak mülkiyeti ifade eder. Miras paylaşımı ise bu miras ortaklığını sona erdirmek için yapılan işlemleri kapsar. Mirasçılar, miras bırakanın ölümüne bağlı tasarrufla (örneğin vasiyetname vb.) miras paylaşımını belirlemediyse veya mirasçılar arasında anlaşma sağlanamadıysa, mahkemeye başvurarak veya anlaşmalı bir şekilde miras paylaşımı yapabilirler. Bu süreçte, yasal düzenlemeler ve mirasçıların haklarına uygun olarak miras paylaşımının adil bir şekilde dağıtılması sağlanır.

Miras Paylaşımı Nasıl Olur ?

Miras paylaşımı, mirasçıların aralarında anlaşarak mal varlığını paylaşmaları ve bu paylaşımı resmi olarak belgelemeleri şeklinde gerçekleşir. Eğer mirasçılar arasında anlaşma sağlanamazsa, yasal olarak yargısal bir paylaşım süreci başlatılır. Yargısal paylaşım, mirasçıların mahkemeye başvurarak mirasın nasıl paylaşılacağına dair karar aldığı bir miras paylaşımı davası ile gerçekleştirilir. Miras paylaşımı davası sayesinde, mahkeme mirasçıların haklarını korur ve yasal düzenlemelere göre mirasın dağıtımını sağlar.

Ölen Bir Kişinin Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır ?

Miras paylaşımı, kanun tarafından mirasçılara iki farklı imkan sunulmaktadır. Birincisi, mirasçıların aralarında anlaşarak mal varlığını paylaşmaları ve bu anlaşmayı resmi bir şekilde belgelemeleridir. Bu yönteme “anlaşmalı paylaşım” denir. Mirasçılar, miras bırakanın ölümü sonrasında mal varlığının nasıl paylaşılacağı konusunda uzlaşırlar ve bu paylaşımı yazılı olarak belirlerler.

Diğer imkan ise mirasçıların anlaşmalı bir şekilde paylaşım yapamadığı durumlarda devreye girer. Bu durumda, mirasçılar arasında anlaşmazlık varsa veya miras bırakanın ölümüne bağlı tasarrufla (örneğin vasiyetname) miras paylaşımı belirlenmemişse, yasal olarak mahkemeye başvurularak gerçekleştirilen paylaşım süreci devreye girer. Bu süreç “yargısal paylaşım” olarak adlandırılır.

Anlaşmalı Miras Paylaşımı

Anlaşmalı miras paylaşımı, mirasçıların miras bırakanın ölümü sonrasında mal varlığını kendi aralarında anlaşarak ve uzlaşarak paylaşmalarıdır. Anlaşmalı miras paylaşımı ile, mirasçılar miras bırakanın bıraktığı mal varlığını nasıl paylaşacakları konusunda anlaşma sağlarlar ve bu anlaşmayı resmi bir şekilde belgelendirirler. Anlaşmalı miras paylaşımı mirasçıların bir araya gelerek mirasın içeriğini değerlendirmeleri, paylaşım planı oluşturmaları ve her bir mirasçının haklarını koruyacak şekilde bir anlaşma yapmalarını içerir.

Anlaşmalı miras paylaşımı, mirasçılar arasında anlaşmazlıkların önlenmesine ve mirasın hızlı bir şekilde dağıtılmasına olanak tanır. Ancak, mirasçılar arasında anlaşma sağlanamazsa veya miras bırakanın tasarrufu (vasiyetname vb.) yoksa, yasal düzenlemelere göre yargısal miras paylaşımı yoluna gidilir.

Yargısal Miras Paylaşımı (Paylaşma Davası)

Miras paylaşımı sürecinde, mirasçılar arasında anlaşma sağlanamadığı durumlarda yargısal paylaşım yoluna başvurulur. Türk Medeni Kanunu’nun 642/2. maddesine göre, her bir mirasçı, mirasın taşınmaz veya taşınır mallarının aynen paylaştırılmasını veya varsa satış yoluyla paylaştırılmasını mahkemeden talep edebilir. Ancak, sözleşme veya kanun gereği miras ortaklığının devamı zorunluysa, miras paylaşımı istenemez.

Miras paylaşımı davası, paylaşım isteyen mirasçılar tarafından diğer mirasçılara karşı açılır. Miras paylaşımı davasında görevli ve yetkili mahkeme, miras bırakanın yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesidir.

Mahkeme, taşınmazları mirasçılar arasında aynen bölerek paylaştırabilir veya her bir taşınmazı tamamen bir mirasçıya vererek mirası dağıtabilir. Ancak bu yöntemle miras paylaşımı yapıldığında, taşınmazların değerleri arasında farklılık varsa, eksik değere para ekleyerek miras payları denkleştirilir. Eğer taşınmazların aynen paylaşılması mümkün değilse, mahkeme bu taşınmazları satış yoluyla paylaştırabilir.

Kardeşler Arasında Miras Paylaşımı Nasıl Olur ?

Mirasçıların zümreleri, Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) belirtilmiş olan ve miras paylaşımında önemli bir rol oynayan kavramlardır. Kardeşler arasındaki miras paylaşımı da bu zümrelere göre farklılık gösterebilir:

• Mirasbırakanın altsoyu yani 1. zümre mirasçıları kapsamından kardeşler arasında miras paylaşımı
• Mirasbırakanın kendi kardeşleri yani 2. zümre kapsamındaki kardeşler arasında miras paylaşımı

Birinci Zümredeki Kardeşler Arasında Miras Paylaşımı (Mirasbırakanın Alt Soyu)

Miras paylaşımında kardeşler arasındaki durum, mirasbırakanın eşi ile mirası paylaşıp paylaşmadığına göre farklılık gösterebilir:

• Miras Eş ile Paylaşılıyorsa:
  • Mirasbırakanın eşi mirasın 1/4’ünü alır.
  • Geriye kalan 3/4 ise mirasbırakanın çocukları (yani birinci zümrede yer alan kardeşler) arasında eşit şekilde paylaşılır.
• Miras Eş ile Paylaşılmıyorsa:
  • Mirasın tamamı mirasbırakanın çocukları (yani birinci zümredeki kardeşler) arasında eşit şekilde paylaşılır.

Eğer mirasbırakanın çocuklarından biri (yani birinci zümredeki kardeşlerden biri), kendisinden önce vefat etmiş olan çocuğunun altsoyu (yani torunları) varsa, bu durumda miras payı ölen çocuğunun altsoyuna geçer. Yani, mirasbırakanın vefat etmiş olan çocuğunun miras payı, o çocuğun torunları arasında eşit şekilde paylaşılır.

İkinci Zümredeki Kardeşler Arasında Miras Paylaşımı (Mirasbırakanın Kardeşleri)

Miras paylaşımında kardeşler arasındaki durum, mirasbırakanın eşi ile mirası paylaşıp paylaşmadığına ve varsa mirasbırakanın anne ve babasının hayatta olup olmadığına göre değişebilir:

1. Miras Eş ile Paylaşılıyorsa:

   • Mirasbırakanın eşi mirasın yarısını (1/2) alır.Geriye kalan yarısı ise mirasbırakanın kardeşleri arasında eşit şekilde paylaşılır.Eğer mirasbırakanın anne veya babası hayatta ise, miras paylaşımında bu durum dikkate alınır. Kardeşin payı 1/4 olurken, anne veya babanın payı da 1/4 olur.

   Miras Eş ile Paylaşılmıyorsa ve Anne/Baba Hayatta Değilse:

   • Mirasın tamamı mirasbırakanın kardeşleri arasında eşit şekilde paylaşılır.

Bu durumlar, Türk Medeni Kanunu’nun ilgili maddelerine göre belirlenmiş olan miras paylaşımı kurallarına dayanmaktadır. Mirasbırakanın çocuklarının bulunmaması durumunda, mirasbırakanın mirasını alabilecek olan diğer mirasçılar sırasıyla anne ve baba olabilir.

Babadan Kalan Miras Nasıl Paylaşılır ?

Babadan kalan miras paylaşımı, mirasbırakanın altsoyu arasındaki miras paylaşımını ifade etmektedir. 

Bir miras paylaşımında babadan kalan mirasın altsoyu arasında nasıl bölüneceği, mirasbırakanın sağ kalan eşinin varlığına ve anne-babanın hayatta olup olmadığına göre belirlenir:

• Mirasbırakanın Sağ Kalan Eşi Var İse:
  • Mirasın 1/4’ü mirasbırakanın sağ kalan eşine aittir.
  • Kalan 3/4’lük miras ise mirasbırakanın altsoyu (çocukları, torunları ve onların altsoyu) arasında eşit olarak paylaşılır.
• Mirasbırakanın Sağ Kalan Eşi Yoksa veya Eş Mirasçı Olamıyorsa:
  • Tüm miras mirasbırakanın altsoyu arasında eşit olarak paylaşılır.

Anne ölümü durumunda da, babanın ölümünde uygulanan miras paylaşımı ile aynı kural geçerlidir. Bu şekilde, mirasbırakanın sağ kalan eşi varsa veya yoksa, mirasbırakanın altsoyu mirasın nasıl paylaşılacağını belirler.

Mirastan Kim Ne Kadar Pay Alır ?

Miras hukukunda mirasçılık, mirasbırakanın zümre sistemine göre belirlenir. Bu sistem şu şekildedir:

• Birinci Derece Zümre (Mirasbırakanın Altsoyu):
  • Mirasbırakanın çocukları (ve onların çocukları), yani doğrudan altsoyu bu zümreyi oluşturur.
  • Birinci derece zümrede mirasçı bulunuyorsa, ikinci veya üçüncü derece zümreden mirasçı olamaz.
• İkinci Derece Zümre (Mirasbırakanın Anne-Babası ve Kardeşleri):
  • Mirasbırakanın anne-babası ve bu anne-babanın çocukları (kardeşleri), yani mirasbırakanın doğrudan üst zümresi ikinci derece zümreyi oluşturur.
  • Birinci derece zümrede mirasçı bulunmazsa, ikinci derece zümreden mirasçı olabilir.
• Üçüncü Derece Zümre (Mirasbırakanın Büyük Anne-Büyük Babası ve Amca-Hala vb.):
  • Mirasbırakanın büyük anne-büyük babası ve onların çocukları (amca, hala, dayı, teyze), yani mirasbırakanın üstündeki bir başka zümre üçüncü derece zümreyi oluşturur.
  • İkinci derece zümrede mirasçı bulunmazsa, üçüncü derece zümreden mirasçı olabilir.

Mirasbırakanın eşi ise zümre mirasçısı olarak kabul edilmez. Eş, herhangi bir zümrede mirasçı olabilir, yani diğer zümrelerdeki mirasçılara katılabilir.

Bu zümre sistemine göre mirasçılık, mirasbırakanın akrabalık ilişkileri ve zümre düzeyine göre belirlenir. Her bir zümrede mirasçı bulunup bulunmadığı, miras paylaşımında kimlerin hak sahibi olduğunu belirler.

Miras Paylaşım Oranları

Miras paylaşım oranları eşin hangi zümre ile birlikte mirasçı olmasına göre değişecektir.

Mirasbırakanın Sadece Çocukları (Altsoyu) Mirasçıysa:

• 1 çocuk varsa, miras payı 1/1’dir.
• 2 çocuk varsa, her birinin miras payı 1/2’dir.
• 3 çocuk varsa, her birinin miras payı 1/3’tür.

Mirasbırakanın Eşi ve Çocukları (Altsoyu) Birlikte Mirasçıysa:

• Mirasın 1/4’ü eşe verilir, kalan 3/4’ü çocuklar arasında eşit olarak paylaşılır.
• Örneğin:
  • Eşe miras payı 1/4, 1 çocuğa miras payı 3/4.
  • Eşe miras payı 1/4, 2 çocuğa her birine miras payı 3/8.
  • Eşe miras payı 1/4, 3 çocuğa her birine miras payı 3/12.

Mirasbırakanın Anne ve/veya Babası Mirasçıysa:

• Anne ve baba eşit pay alır.
• Örneğin:
  • Anne miras payı 1/2, baba miras payı 1/2.

Mirasbırakanın Anne ve/veya Babası ile Eşi Birlikte Mirasçıysa:

• Mirasın 1/2’si eşe verilir, kalan 1/2’si anne ve baba arasında eşit olarak paylaşılır.

Mirasbırakanın Büyük Anne ve Büyük Babası Mirasçıysa:

• Büyük anne ve büyük baba eşit pay alır.
• Örneğin:
  • Büyük anne ve büyük baba her birine miras payı 1/4.

Mirasbırakanın Büyük Anne ve Büyük Babası ile Eşi Birlikte Mirasçıysa:

• Mirasın 3/4’ü eşe verilir, kalan 1/4’ü büyük anne ve büyük baba arasında eşit olarak paylaşılır.

Mirasbırakanın Kardeşleri ve Eşi Birlikte Mirasçıysa:

• Mirasın 1/2’si eşe verilir, kalan 1/2’si kardeşler arasında eşit olarak paylaşılır.
• Örneğin:
  • Eşe miras payı 1/2, 1 kardeşe miras payı 1/2.
  • Eşe miras payı 1/2, 2 kardeşe her birine miras payı 1/4.

Mirasbırakanın Anne veya Babadan Birinin ve Kardeşleri ve Eşi Birlikte Mirasçıysa:

• Mirasın 1/2’si eşe verilir, kalan 1/2’si anne veya baba ile kardeşler arasında paylaştırılır.

Miras Paylaşımı Yasal Süresi Ne Kadardır ?

Miras paylaşımı talebi, miras ortaklığının devam ettiği sürece her zaman yapılabilir. Miras ortaklığı sona erdikten sonra bile, bazı durumlarda miras davaları için belirli süreler önemlidir:

• 1 Yıl Süre (TMK 596): Mirasbırakanın ölümü tarihinden itibaren 1 yıl içinde mirasın reddedilmesi veya kabul edilmesi gerekmektedir. Bu süre zarfında mirası reddetmeyen veya kabul etmeyen mirasçılar, mirası reddetmiş sayılırlar.
• 10 Yıl Süre (TMK 575): Mirasçılar veya alacaklılar, mirasın paylaşımı veya mirasçılık belgesi talebi için mirasbırakanın ölümünden itibaren 10 yıl içinde dava açmalıdırlar. Bu süre içinde dava açılmazsa, miras hakkı zaman aşımına uğrayabilir.
• 20 Yıl Süre (TMK 146): Mirasçılar veya diğer alacaklılar, mirasbırakanın ölümünden itibaren 20 yıl içinde miras davası açmalıdırlar. Bu süre, genel zamanaşımı süresidir ve dava açılmazsa miras hakkı zaman aşımına uğrayabilir.

Miras Paylaşımı Davası

Miras paylaşımı davası, mirasçılar arasında mirasın bölüşümü konusunda anlaşmaya varılamadığı durumlarda açılan bir davadır. Miras ortaklığı devam ettiği sürece her mirasçı, sözleşme veya kanun gereği zorunlu olmadıkça her zaman bu davayı açabilir.

Miras paylaşımı davası, mahkeme mirasbırakanın son yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesinde görüşülür. Paylaşım talep eden mirasçı veya mirasçılar, diğer mirasçılara karşı dava açarlar. Mahkeme, genellikle bir bilirkişi aracılığıyla mirasın paylaşımı hesaplamalarını yapar ve dava sonucunda mirasın adil bir şekilde bölüşümü sağlanmış olur.

Miras Paylaşımında Ortaklığın Satış Suretiyle Giderilmesi

Her mirasçı, miras kalan malların bölünmeye uygun olmadığı durumlarda, ortak malın satılması için mahkemeye başvurabilir. Bu durum son çare olarak değerlendirilir; yani miras kalan malların bölünmesi mümkün değilse, bu malların satılması yoluna gidilir. Ancak eğer miras kalan mallar bölünerek mirasçılara verilebilecek durumdaysa, diğer mirasçıların satışa itiraz edip etmedikleri incelenir. Mirasçıların satışa karşı itirazı varsa, mahkeme bu malları bölerek paylaşımını sağlamaya karar verebilir.

Miras Paylaşımında El Birliği Mülkiyetinin Paylı Mülkiyete Dönüştürülmesi

Bir mirasçı, miras kalan malların tamamı veya bir kısmı üzerindeki elbirliği mülkiyetinin paylı mülkiyete dönüştürülmesini istediğinde, sulh hâkimi diğer mirasçıları belirli bir süre içinde itirazlarını bildirmeye çağırır. Bu süre içinde elbirliği mülkiyetinin devamını haklı kılacak bir itiraz ileri sürülmezse veya mirasçılardan biri belirlenen süre içinde paylaşma davası açmazsa, istem konusu mal üzerindeki elbirliği mülkiyeti paylı mülkiyete dönüştürülür.

Miras paylaşımı davası nedir ? miras paylaşımı nasıl yapılır ? adlı makalemizin sonuna geldik. Miras paylaşımı ve miras paylaşımı davası hakkında merak ettiğiniz soruları bize danışabilirsiniz.

Ücretli danışmanlık veya avukatlık hizmeti almak için Giyici Hukuk Bürosu ile iletişim kurabilirsiniz.

Avukat Gökhan GİYİCİ

GİYİCİ HUKUK & DANIŞMANLIK BÜROSU